Kunt u zich nog herinneren dat die journalist Babtsjenko zogenaamd was doodgeschoten en een dag later opeens op een persconferentie verscheen? De moord bleek in scène gezet door de Oekraïense veiligheidsdienst. Het verhaal triggerde A.F.Th. van der Heijden en hij maakte deze Rus, omgedoopt als Grigori Moerasjko tot held van zijn nieuwe roman.
Achterflap
29 mei 2018. Tijdens een tumultueuze vergadering van de VN Veiligheidsraad in New York, gewijd aan de MX17-ramp, wordt onder de aanwezige journalisten het bericht verspreid dat hun Russische collega Grigori Moerasjko in Kiev is doodgeschoten. Een vriend van hem, de Nederlandse oorlogsverslaggever Natan Haandrikman, besluit onmiddellijk van New York naar Kiev te vliegen om de weduwe bij te staan.
Moerasjko blijkt te hebben samengespannen met de Oekraïense geheime dienst om de Russen te misleiden. Hij heeft zichzelf daarmee ongewild tot een verspreider van fake news gemaakt. Een doodzonde in de ogen van de onafhankelijke journalistiek: bevriende collega’s vallen hem massaal af, behalve Haandrikman. Het ergste is dat ook zijn geliefde Yulia zich door Grigori verraden voelt en hem verlaat.
Door iedereen verstoten keert hij naar Rusland terug om daar onverschrokken zijn onderzoek naar de toedracht van ‘MX17’ voort te zetten.
Boekrecensie Mooi doodliggen
‘Mooi doodliggen’ is een bruisende en jachtig speelse roman, maar in de laatste honderd pagina’s wreekt zich de onbedachtzaamheid. Dan zie je hoe quick and dirty die toch nog is. In feite neemt Van der Heijden daar een voorschot op zijn MX17-roman: wat hier redundant voelt, zou in de grotere context wellicht passen.
Querido kondigde het nieuwe boek aan als een ‘actueel politiek memorandum’, maar een diplomatische nota is het allerminst geworden. De MH17 wordt de MX17 en een Russische machthebber mag dan consequent president Tsaar genoemd worden, Vladimir Poetin zal geen enkele moeite hebben om zichzelf te herkennen in het ‘piepkuiken met pubertietjes’ dat Van der Heijden hier opvoert. Volgens de auteur is ‘Mooi doodliggen’ een fictieve roman waarin hij een aantal actuele zaken aan de kaak wilde stellen. Die zaken zijn in de eerste plaats het onderzoek naar de MH17-ramp, het agressieve buitenlandbeleid van Rusland en de verspreiding van nepnieuws.
Maar Van der Heijden zou Van der Heijden niet zijn als hij terloops niet de kans zag om een roebel in het zakje te doen over roetpieten, regenboogpieten en het sinterklaasfeest (‘een karikatuur’) of ‘Fifty Shades of Grey’ (‘de grootste brok taalvervuiling sinds de grondwet van de Russische Federatie’). Hij doet dat in een wervelende taal die bol staat van de betekenislagen en woordspelletjes, en met betogen die branden als de eerste slok wodka. Of antivries, voor wie dat liever heeft.
Met ‘amper’ 364 pagina’s mogen we spreken van een dunne Van der Heijden. Liefhebbers zullen zich afvragen of zich een nieuwe cyclus aftekent, instappers kunnen zich laven aan de gedachte dat er nog vele strekkende meters A.F.Th. op hen liggen te wachten.
Zelf genieten van dit heerlijke boek?